Λειτουργικές μελέτες ΙΙ

Ο παρών τόμος με τον τίτλο "Λειτουργικές Μελέτες II" περιέχει είκοσι κείμενα, το περιεχόμενο των οποίων στρέφεται γύρω από την Ιστορία και θεολογία διαφόρων πτυχών της λειτουργικής μας παράδοσης. Βασικά πρόκειται για μελέτες που ως επί το πλείστον δημοσιεύθηκαν σε τόμους ειδικών Λειτουργικών Συνεδρίων, με σκοπό την με βάση τις πηγές ανάδειξη του πλούτου της λατρευτικής ζωής της Εκκλησίας. Η θεία Λατρεία ως η "συντεταμένη και διηνεκής και αμετεώριστος περί το λατρευόμενον θεραπεία" (Μεγάλου Βασιλείου, Όροι κατ' Επιτομήν σλ', PG 31, 1236Β) φανερώνει την Εκκλησία ως σώμα Χριστού και καταξιώνει το λαό του Θεού ως το "εκλεκτόν γένος" (Α' Πέτρ. 2,9 και το "βασίλειον ιεράτευμα" (Α' Πέτρ. 2,9 Αποκ. 1,6 5,10) που συμμετέχει ενεργά ως πλήρωμα και δεν παρακολουθεί παθητικά τα τελούμενα. Ταυτόχρονα η θεία Λατρεία αποτελεί άριστο αντικείμενο εξειδικευμένης ερευνητικής προσέγγισης με στόχο την εντρύφηση στον αδαπάνητο θησαυρό των λειτουργικών κειμένων-μνημείων του πολιτισμού μας, αλλά και την δια της επιστήμης διηνεκή θεραπεία του λατρευομένου. Στα πλαίσια της ως άνω στόχευσης και του σύγχρονου περί την θεία Λατρεία προβληματισμού, οι μελέτες του ανά χείρας τόμου συνιστούν ελάχιστη συμβολή αφ' ενός στην επιστημονική έρευνα και αφετέρου στην αφύπνιση της λειτουργικής συνείδησης του σημερινού ανθρώπου. Ως εκ τούτου αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω ευγνωμόνως τόσο τους οργανωτές των διαφόρων Λειτουργικών Συνεδρίων που μου έδωσαν την ευκαιρία να ασχοληθώ με τα εξειδικευμένα λειτουργικά θέματα, όσο και τον εκδότη κ. Παναγιώτη Πουρναρά που ανέλαβε την έκδοση και διάδοση αυτού του τόμου. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Πρόλογος 1. Λειτουργική Κίνηση της Χριστιανικής Δύσης και η Ορθόδοξη Ανατολή 2. Ο καιρός της θείας Λειτουργίας και η δυνατότητα τέλεσής της το εσπέρας 3. Ο λαός ως πλήρωμα στη θεία Λειτουργία 4. Ευχαριστία και θυσία 5. Τα διακονικά παραγγέλματα και η στάση των πιστών στη θεία Λειτουργία 6. Ερμηνευτικά ζητήματα της θείας Λειτουργίας 7. Ημέρες και χρόνος τελέσεως της θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου 8. Αρχαϊκά στοιχεία στη θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων 9. Η Είσοδος των Τιμίων Δώρων στην Προηγιασμένη θεία Λειτουργία 10. "Φως Χριστού φαίνει πάσι" και "Κατευθυνθήτω" στη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων 11. Ο προσευχόμενος άνθρωπος κατά τον απόστολο Παύλο 12. Τα Εωθινά Ευαγγέλια 13. Η ευλογία των σταφυλιών κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως 14. Ιστορική διαμόρφωση της Ακολουθίας του Αγίου Βαπτίσματος 15. Λοχεία και καθαρότητα της γυναίκας. Αναφορά στις σχετικές ευχές της Εκκλησίας 16. Γάμος και θεία Λειτουργία. Σύγχρονος προβληματισμός 17. Ιστορική εξέλιξη της Ακολουθίας εις εξομολογούμενον 18. Ιστορική εξέλιξη της Ακολουθίας του Ευχελαίου 19. Ο αγιαζων και οι αγιαζόμενοι 20. Θεολογικές προϋποθέσεις της εκκλησιαστικής κήδευσης και ιστορική εξέλιξη της νεκρωσίμου Ακολουθίας Ευρετήριο