Ψυχολογία και θρησκευτική ζωή

Τα ψυχολογικά θέματα που αναλύονται σ' αυτόν τον τόμο είναι μεταφρασμένα από δύο εκλεκτά εγχειρίδια Ποιμαντικής Ψυχολογίας. Τα υπ' αριθ. 2, 3 και 4 είναι, από το έργο του Karl Stolz "Pastoral Psychology" Cokesbury Press, Nashville. Τα υπόλοιπα μεταφράσθηκαν από το έργο του Eric Waterhouse, "Psychology and Pastoral Work", Abingon - Cokesbury Press. Φυσικά, στο αναμεταξύ έχουν γραφτεί στο εξωτερικό πολλά και εξαιρετικού ενδιαφέροντος βιβλία σε θέματα των εφαρμογών της ψυχολογίας στο ποιμαντικό έργο. Δυστυχώς, η σχετική βιβλιογραφία είναι σ' εμάς ακόμη πολύ πενιχρή. Γι' αυτό αυτή εδώ η έκδοση, για μας, καλύπτει ασφαλώς πραγματικό κενό. [... Τα θέματα που εξετάζει ο παρών τόμος είναι της εκλογής του μεταφραστή και της κρίσης του πώς όλα ενδιαφέρουνε άμεσα το έργο του ποιμένα, γιατί τον βοηθάνε να γνωρίσει καλύτερα τους ανθρώπους, το αντικείμενο του ποιμαντικού έργου. Ασφαλώς, έτσι γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του. Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της γενικής Ποιμαντικής στον τόπο μας έχει κάνει σοβαρές προόδους. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τον ειδικώτερο τομέα της Ποιμαντικής Ψυχολογίας. Οι υπερβολές κι' εκτροπές της υπερτροφικής καλλιέργειας του ειδικού αυτού κλάδου απ' τους Προτεστάντες και τους Καθολικούς Θεολόγους, εδημιούργησε σ' ωρισμένους δικούς μας κύκλους υπερβολική επιφύλαξη και δυσπιστία ως προς την αξία της ψυχολογίας γενικά για το ποιμαντικό έργο. [... Οι απόψεις που διατυπώνονται στις τυπωμένες εδώ μελέτες Ποιμαντικής Ψυχολογίας δεν είναι θέσφατα. Είναι απλές απόψεις. Σαν τέτοιες όμως μας βοηθάνε αρκετά να γνωρίσουμε καλύτερα μερικά πράγματα, να εμβαθύνουμε περισσότερο στις δυσκολίες που παρουσιάζουνε αλλά, να καλλιεργήσουμε μια εσωτερική ψυχολογική "διάκριση", πούναι ένα κράμα γνώσης και χαρίσματος, και ν' ανοίξει έτσι η όρεξή μας για κάτι πιο πολύ και πιο καλό. Μ' αυτή την πεποίθηση και την ευχή παραδίνουμε στα χέρια των ιερέων μας αυτό τον τόμο. (Καθηγ. Σάββας Αγουρίδης, από τον πρόλογο της έκδοσης)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ Η Ανάπτυξη της Ψυχολογίας - Ηγέτριες Σχολές της Ψυχολογίας - Η Πρακτική Χρήση της Ψυχολογίας Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Προκαταλήψεις της Εκκλησίας - Η πιο επιστημονική μέθοδος έρευνας ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑ Εξωστρεφείς θρησκευτικοί τύποι - Ενδοστρεφείς θρησκευτικοί τύποι - Οι αμφοτεροστρεφείς θρησκευτικοί τύποι - Η Ψυχολογία του Φουνταμενταλιστή - Τύποι προσωπικότητας και η μορφή του θρησκευτικού βιώματος Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΟΣ Η προσωπικότητα σαν οργάνωση - Η ανάπτυξη της προσωπικότητος - Ο ρόλος της υποβολής - Κυρίαρχες επιθυμίες - Η ιεραρχία των ενδιαφερόντων Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΙΜΝΙΟ ΤΟΥ Μερικοί γενικοί ψυχολογικοί τύποι - Ψυχολογικές διαφορές των φύλων - Ασυνείδητες τάσεις στο χαρακτήρα - Η Ψυχολογία του πλήθους ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΑΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η ψυχολογική άποψη της διαφημίσεως Η ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ Ανισότητες στην ικανότητα για θρησκευτικά βιώματα - Το θρησκευτικό σχισματικό πνεύμα - Η πίστη όπως εκφράζεται με σύμβολα ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΥ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ: ΜΕΡΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΥΠΟΙ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΩΝ ΚΑΙ ΚΗΡΥΓΜΑΤΟΣ Τύποι κηρύγματος - Τύποι ιεροκηρύκων Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΟΜΙΛΙΑΣ Χρήση υποσυνείδητων διανοητικών διαδικασιών - Εκλογή θεμάτων - Άμεση και έμμεση προπαρασκευή - Η δομή του λόγου - Η θέση της εικόνας, της παραπομπής, και της περιγραφής - Η χρήση σημειώσεων ή χειρογράφων - Γλώσσα και ύφος - Πρακτικά σημεία - Κήρυγμα στο ύπαιθρο - Το μυστικό του κηρύγματος