Ιστολογία

Η δεύτερη έκδοση της Ιστολογίας δεν αποτελεί απλή ανατύπωση της πρώτης. Αντίθετα, περιέχει αρκετές βελτιώσεις, προσθήκες και μερικές νέες εικόνες, που άφησαν όμως σχεδόν ανέγγιχτο τον όγκο του περιεχομένου της. Αντανακλά και αυτή τη συνεχή προσπάθεια του συγγραφέα να παρουσιάσει σε συμπυκνωμένο σχήμα, αλλά με όλη τη δυνατή επιστημονική κάλυψη και την απαραίτητη εικονογράφιση, τις πιο βασικές γνώσεις γύρω από τα θέματα της δομής των ιστών και των οργάνων του σώματος. Με την έκδοση αυτή βελτιώνεται σημαντικά και η συνολική παρουσίαση του έργου, αφού τόσο το κείμενο όσο και οι μικροφωτογραφίες αποδόθηκαν με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία. Ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι θα ήταν ευπρόσδεκτη με ειλικρινή ευγνωμοσύνη κάθε παρατήρηση ή κριτική, που θα μπορούσε να συμβάλει και στην παραπέρα βελτίωση της συγγραφής αυτής. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα στη δεύτερη έκδοση) Η Ιστολογία, με τη σημερινή ευρύτερη έννοια του όρου, ταυτίζεται με τη Μικροσκοπική Ανατομική. Εξετάζει, δηλαδή, τα στοιχεία που δεν μπορούν να γίνουν ορατά με το γυμνό μάτι και περιλαμβάνει συνεπώς τη μελέτη του κυττάρου και της λεπτής κατασκευής των ιστών και των οργάνων, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην κατανόηση και την ερμηνεία του μηχανισμού της λειτουργίας τους, τόσο στις φυσιολογικές όσο και στις παθολογικές διεργασίες. Ωστόσο, παράλληλα με τη μελέτη της μορφής των ιστολογικών σχηματισμών, ασχολείται και με τη χημική σύσταση των συστατικών στοιχείων τους, την υπομικροσκοπική δομή τους, τις βιολογικές ιδιότητές τους και τη λειτουργική τους σημασία. Η χρησιμοποίηση, ιδιαίτερα, του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου επεξέτεινε τα όριά της, ώστε να περιλάβει μεγάλο μέρος της σύγχρονης Κυτταρολογίας καθώς και την έρευνα των δομών σε μοριακό επίπεδο, προκειμένου να είναι σε θέση να ερμηνεύσει και τις ελάχιστες λεπτομέρειες της υφής και της λειτουργίας των κυττάρων και των ιστών. Η διαμόρφωση των ιστών φανερώνει τη μορφολογική εκδήλωση της λειτουργικής διαφοροποιήσεως των κυττάρων και του πρώιμου καταμερισμού εργασίας. Γι' αυτό το λόγο η έρευνα των ποικίλων κατασκευών με το μικροσκόπιο έχει ιδιαίτερη αξία μόνο εφόσον οι κατασκευές αυτές εξετάζονται σε σχέση με τη λειτουργική τους σημασία. Η μελέτη, λοιπόν, του τρόπου με τον οποίο διατάσσονται και εξειδικεύονται, από άποψη δομής, τα κύτταρα για την εκτέλεση των ειδικών λειτουργιών τους στους διάφορους ιστούς, παρέχει ένα μέτρο της στενής σχέσεως που υπάρχει μεταξύ της δομής αφενός και της λειτουργίας αφετέρου των κυττάρων και των ιστών και σε επέκταση μεταξύ δύο βασικών κλάδων της Βιολογίας: της Ιστολογίας και της Φυσιολογίας. Στο πρώτο μέρος του έργου, που έχει το γενικό τίτλο "Ιστολογία", εξετάζεται με σχετική συντομία το κύτταρο τόσο από μορφολογική όσο και από λειτουργική άποψη. Ακολουθεί η αναλυτική περιγραφή της κατασκευής των ιστών, την οποία, τέλος, διαδέχεται η μικροσκοπική ανατομική των οργάνων του σώματος. (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Πρόλογος Εισαγωγή 1. Το κύτταρο 2. Επιθηλιακός ιστός 3. Ερειστικός ιστός Συνδετικός ιστός Αίμα Αιμοποιητικοί ιστοί Λεμφογάγγλια Θύμος αδένας Σπλήνας Χονδρικός ιστός Οστίτης ιστός Αρθρώσεις και αρθρικός υμένας 4. Μυϊκός ιστός 5. Νευρικός ιστός 6. Κυκλοφορικό σύστημα 7. Ενδοκρινείς αδένες 8. Δέρμα 9. Πεπτικό σύστημα 10. Αναπνευστικό σύστημα 11. Ουροποιητικό σύστημα 12. Γεννητικό σύστημα του άρρενος 13. Γεννητικό σύστημα του θήλεος 14. Όργανο της οράσεως Όργανο της ακοής και του χώρου