Εκκλησιαστική Ιστορία Β'

Η ιστορία των δομών και θεσμών διοικήσεως και ζωής της Ορθοδόξου Εκκλησίας γενικώτερα και των επί μέρους τοπικών Εκκλησιών ειδικώτερα συνιστά ένα πολύ φλέγοντα και επίκαιρο πάντοτε κλάδο της Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Γιατί αναφέρεται σ' ένα πολύ νευραλγικό τομέα της ζωής της Εκκλησίας, από τον οποίο εξαρτάται κατά μέγα μέρος η επί γης εκπλήρωση της αποστολής της, δηλ. της σωτηρίας και θεώσεως του ανθρωπίνου γένους. Η ακριβής γνώση και ανάλυση των σωστών ή μη δομών και θεσμών διοικήσεως διαχρονικά και ως σήμερα του καθόλου εκκλησιαστικού οργανισμού, αναμφίβολα συνεπικουρεί αποτελεσματικά στην προσέγγιση των καλλιτέρων πάντοτε επιλογών για την ζωή της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα διαφωτίζονται καλοπροαίρετα τόσο η εκκλησιαστική ηγεσία όσο και η πολιτική ηγεσία στο σημείο αναφοράς των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας με κοινό στόχο τα καθημερινά διοικητικά, πνευματικά, ποιμαντικά κλπ. προβλήματα της Εκκλησίας. Γιατί οι σχέσεις αυτές αφορούν σε μια κοινωνία ανθρώπων απόλυτα σχεδόν ομοιογενή θρησκευτικά, όπως είναι η βαθειά θρησκευόμενη κοινωνία του Γένους μας, στην ελληνική επικράτεια και στην διασπορά. Το πρόβλημά μας εκδιπλώνεται αρχικά μέσα από την ιστορική ανάλυση των δομών διοικήσεως και ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος υπό τον τίτλο "Συνοπτική Ιστορική εξέλιξη των δομών διοικήσεως και ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος από το 50 μέχρι το 1917 μ.Χ.". Στην συνέχεια, στο δεύτερο μέρος, αναλύονται λεπτομερειακά οι διοικητικές εκκλησιαστικές εξελίξεις στην ελληνική επικράτεια κατά τον παρόντα αιώνα μέχρι σήμερα. Το πολύ κρίσιμο αυτο κεφάλαιο φέρει τον τίτλο "Η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος στην περίοδο 1917 έως σήμερα". Η τρίτη ενότητα πραγματεύεται συνοπτικά μερικές βασικές εκδηλώσεις της ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος, κάτω από συγκεκριμένους διοικητικούς θεσμούς. Οι εκδηλώσεις αυτές είναι ενδεικτικές, γιατί, όπως είναι γνωστο στους ειδικώτερους ερευνητές, η συνολική ζωή της Εκκλησίας, η φανερή και η αφανής, η ορατή και η αόρατη, είναι απερίγραπτο και ακατάληπτο μυστήριο, που βιώνεται κύρια στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Η τρίτη αυτή διάσταση του προβλήματός μας επιγράφεται "Πνευματική, κοινωνική και φιλανθρωπική διακονία της Εκκλησίας". Στην τέταρτη, τέλος, ενότητα δίνονται τα συνταγματικά και νομοθετικά εκείνα κείμενα που προϋποθέτουν το ισχύσαν ή ισχύον διοικητικό καθεστώς της Εκκλησίας της Ελλάδος από το 1974 μέχρι σήμερα. Το τέταρτο αυτο μέρος τιτλοφορείται "Το καθεστώς διοικήσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος από το 1974 μέχρι σήμερα. Κείμενα". Η όλη έρευνά μας κατακλείει με τα Επιλεγόμενα, που είναι οι εκτιμήσεις μας, οι προτάσεις μας, και οι γενικώτερες επιλογές μας πάνω στο πάντοτε φλέγον ζήτημα "Διοίκηση και ζωή της Εκκλησίας", με βάση την έκθεση και ανάλυση του προβλήματός μας μέσα από αναμφισβήτητα γεγονότα και πηγές, γνωστά και άγνωστα μέχρι σήμερα. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Προλεγόμενα Α' Μέρος. Συνοπτική ιστορική εξέλιξη των δομών διοικήσεως και ζωής της Εκκλησίας της Ελλάδος 1. Η γένεση και η πρώτη οργάνωση 2. Η δυναμική εξέλιξη 3. Η Εκκλησία της Ελλάδος στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως 4. Η Εκκλησία της Ελλάδος 1821/1833 μέχρι το 1977 α. Περίοδος 1821-1833 β. Περίοδος 1833-1850 γ. Περίοδος 1850-1917 Β' Μέρος. Η διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος στην περίοδο 1917 έως σήμερα 1. Εισαγωγικά 2. Η Πολιτειοκρατία των χρόνων 1917-1922 3. Η πεντηκονταετία πάλης στις σχέσεις Εκκλησίας-Πολιτείας 4. Οι ιεροί κανόνες θεμελιώδης αρχή διοικήσεως της Εκκλησίας 5. Περίοδος προσωπικών φιλοδοξιών 1938-1941 6. Εκκλησιαστική ανασυγκρότηση και παρεκκλησιαστικό παρασκήνιο 1941-1966 7. Η ιστορία επαναλαμβάνεται 1967-1973 8. Η αποκατάσταση της κανονικής τάξεως το 1974 Γ' Μέρος. Πνευματική, κοινωνική και φιλανθρωπική διακονία της Εκκλησίας στον αιώνα μας 1. Θεολογική και πνευματική κίνηση 2. Κοινωνική και φιλανθρωπική διακονία Δ' Μέρος. Το καθεστώς διοικήσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος από το 1974 μέχρι σήμερα (κείμενα) 1. Εισαγωγικά 2. Κείμενα (12) Επιλεγόμενα Βιβλιογραφία