Η Αμισός των Ελλήνων του Πόντου

Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε το αντικείμενο της μεταπτυχιακής διατριβής μου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και αφορά τη διαχρονική ιστορία της Αμισού, της πιο όμορφης πόλης του Πόντου. Με αφορμή το γεγονός αυτό θέλω να ευχαριστήσω όλους εκείνους που με βοήθησαν, με οποιονδήποτε τρόπο, στην ολοκλήρωση αυτού του έργου. Ιδιαίτερα ευχαριστώ το σεβαστό μου πανεπιστημιακό δάσκαλο Αθανάσιο Καραθανάση, για τη συνολική του προσφορά στην όλη εργασία, αλλά κυρίως γιατί στάθηκε δίπλα μου με πολύ πολύ αγάπη, σαν πνευματικός πατέρας. Επίσης θέλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στους καθηγητές Κουκουσά Βασίλειο και Κωνσταντίνο Χρήστου, για τις ουσιαστικές υποδείξεις που μου προσέφεραν. Θέλω να ευχαριστήσω θερμά, τόσο την αυτού Θειοτάτη Παναγιώτητα Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, όσο και τον πατέρα Νικόλαο Πετροπέλη για την άμεση και αμέριστη συμπαράστασή τους, για την πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα των υπομνημάτων εκλογής μητροπολιτών και επισκόπων της Εκκλησιαστικής Επαρχείας Αμασείας. Είχα την ευτυχία να μεγαλώσω με προγόνους οι οποίοι αντί για παραμύθια μου μάθαιναν την τραγική ιστορία της Παλιάς Πατρίδας. Μια ονειρεμένη πατρίδα στα ιερά χώματα του Πόντου, που οδηγήθηκε σε τραγωδία. Μια παραδεισένια, ήσυχη και ταπεινή εν Κυρίω ζωή, που εξελίχτηκε σε επίγεια κόλαση. Μια πατρίδα, η οποία ήταν ταυτόσημη της μνήμης. Μια μνήμη, η οποία μετά την πρώτη μου προσκυνηματική επίσκεψη στον Πόντο, έγινε και έρωτας. Τέτοια είναι η Παλιά μας Πατρίδα. Σε αυτην την μνήμη και τον έρωτα, προσπάθησα να δώσω σάρκα και οστά, όταν πριν δύο χρόνια, έχοντας διαβεί το κατώφλι των πενήντα μου χρόνων αποφάσισα να εξειδικεύσω τις σπουδές μου. Αν δεν συντηρηθεί η μνήμη χάνεται η θυσία των προγόνων μας, ο πολιτισμός μας, η ιστορία μας. Η βαριά κληρονομιά της Παλιάς Πατρίδας, οι θύμησες των προγόνων μας που βίωσαν το έγκλημα της γενοκτονίας στον Πόντο και ιδιαίτερα στην μαρτυρική Αμισό, με την ευρύτερη περιφέρειά της, δεν μας επιτρέπουν να λησμονούμε το χρέος της προσφυγικής μας καταγωγής. Ας είναι η μελέτη αυτή αιώνιο μνημόσυνο στις εκατόμβες των θυμάτων της Αμισού, της πόλης του μαρτυρίου και των μαρτυριών. [...] (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 1. Γεωγραφικά η Αμισός 2. Η ίδρυση της Αμισού 3. Η Αμισός από την Κάθοδο των Μυρίων μέχρι την Ρωμαϊκή εποχή 4. Η Πρωτοχριστιανική Εκκλησία της Αμισού 5. Αμισός και Αμισηνή χώρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1. Βυζαντινοί χρόνοι 2. Η Αμισός μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους στις 13-4-1204 3. Η Εκκλησία της Αμισού κατά τους Βυζαντινούς χρόνους 4. Επιγραφές της εκχριστιανισμένης Αμισού ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ - ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ 1. Η Αμισός υπό τουρκική κατοχή 2. Η Αμισός κατά την περίοδο των μεταρρυθμίσεων 3. Αμισός - Αυτοδιοίκηση - Κανονισμοί 4. Η Εκκλησία της Αμισού μετά την περίοδο των Μεταρρυθμίσεων 5. Ο μητροπολίτης Αμασείας Γερμανός Καραβαγγέλης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΝΕΩΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1. Η διοικητική διαίρεση της Αμισού κατά τους νεώτερους χρόνους 2. Εθνολογική σύνθεση, καταγωγή και γλώσσα των κατοίκων 3. Πληθυσμός 4. Η Αμισός και η περιφέρειά της 5. Η οικονομική ανάπτυξη της Αμισού και τα Προξενεία της 6. Παιδεία, πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη της Αμισού 7. Η Αμισός και οι απεργειακές κινητοποιήσεις των καπνοκαλλιεργητών και των καπνεργατών της ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ 1. Η Αμισός και το Νεοτουρκικό κίνημα 2. Η Αμισός και οι εκλογές του 1908 3. Η Αμισός και οι εκλογές του 1912 4. Ο ανθελληνικός αποκλεισμός της Αμισού ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ 1. Η Αμισός κατά τη Νεοτουρκική περίοδο 2. Αντάρτικο. Η ζωή στο βουνό 3. Το Ζήτημα του Πόντου 4. Η Αμισός από την Ανακωχή μέχρι το 1920 5. Η Αμισός στο δρόμο του μαρτυρίου, κατά την Κεμαλική περίοδο 6. Δικαστήριο Ανεξαρτησίας της Αμάσειας και η δίκη των Αμισηνών 7. Κραυγές διαμαρτυρίας. Ο βομβαρδισμός της Αμισού. Ο τραγικός επίλογος 8. Επικήδειος. Η επιστροφή 9. Επιλεγόμενα ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΠΗΓΕΣ -ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΑΡΤΕΣ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ