Εκδόσεις Π. Πουρναρά
Νομοκανονικές διατάξεις περί του ζητήματος της συμμετοχής των λαϊκών στην εκλογή τών Επισκόπων
Κωδ: 700996
Barcode: 9789602424926
Σε διαθεσιμότητα
21,20 €
19,10 €
Η τιμή περιλαμβάνει ΦΠΑ
Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή των επισκόπων είναι ένα ζήτημα που διαχρονικά προκαλεί αρκετές συζητήσεις. Κατά καιρούς προβλημάτισε και απασχόλησε την ιεραρχία της Εκκλησίας, την ακαδημαϊκή σκέψη, αλλά και τους απλούς πιστούς. Καρπός του προβληματισμού αυτού υπήρξε η διατύπωση δύο κυρίως απόψεων. Η πρώτη αντλώντας επιχειρήματα από την πράξη της Εκκλησίας της Αποστολικής και μεταποστολικής, κυρίως, εποχής υποστηρίζει ότι η εκλογή των επισκόπων πρέπει να γίνεται με την ψήφο του κλήρου και του λαού. Η μη εφαρμογή της πράξεως αυτής νοθεύει το πρωτοχριστιανικό πνεύμα της ισότητος όλων των μελών της Εκκλησίας και μοιραία οδηγεί στην επιβολή της κληρικοκρατίας στους κόλπους της Εκκλησίας. Συνεκδοχικά δημιουργεί την εσφαλμένη από εκκλησιολογικής πλευράς θεώρηση των λαϊκών ως υποδεέστερης τάξης χριστιανών που δεν έχουν λόγο για τη λειτουργία της Εκκλησίας, αλλά αποτελούν παθητικούς δέκτες των επιλογών της ιεραρχίας, η οποία μεταβάλλεται σε μία ιδιαίτερη κάστα και λειτουργεί σαν ιδιαίτερο σώμα εντός της Εκκλησίας. Η δεύτερη άποψη αντλώντας επιχειρήματα από τους κανόνες της Εκκλησίας, κυρίως, υποστηρίζει ότι η εκλογή των επισκόπων πρέπει να γίνεται μόνον από την ιεραρχία, αποκλειομένου του λαϊκού στοιχείου. Κατά την άποψη αυτή η συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων συνιστά σφετερισμό αλλότριων δικαιωμάτων, εν προκειμένω της ιεραχίας, και οδηγεί στην επικράτηση της λαοκρατίας με δυσμενείς για τη λειτουργία της Εκκλησίας συνέπειες. Οι εκ διαμέτρου αντίθετες αυτές απόψεις προκαλούν σύγχυση ή και ερωτηματικά ως προς την ορθότητά τους. Το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα στις επιμέρους Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν εφαρμόζεται μία ενιαία τακτική σε ότι αφορά στο ζήτημα της συμμετοχής του πιστού λαού στην εκλογή των επισκόπων μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κάθε τοπική Εκκλησία έχει δημιουργήσει δική της τοπική παράδοση σε ότι αφορά τη συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων. Το γεγονός είναι ότι και στις περιπτώσεις εφαρμογής της πρακτικής της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων σε επιμέρους τοπικές εκκλησίες, η συμμετοχή αυτή είναι συμβολική και αντιπροσωπευτική και δεν έχει καθολικό χαρακτήρα. [... Οι διαπιστώσεις αυτές με οδήγησαν στη συγγραφή αυτής της μελέτης, στην οποία επιχειρείται μία διαχρονική εξέταση του ζητήματος της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων βάσει των νομοκανονικών διατάξεων που αναφέρονται στο ζήτημα αυτό. Η μελέτη των σχετικών διατάξεων παρέχει επαρκείς πληροφορίες για την κατά εποχές τηρούμενη πρακτική κατά την εκλογική διαδικασία αναδείξεως των επισκόπων και μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους επιβολής νόμων ή κανόνων που σε μερικές περιπτώσεις θεσμοθετούσαν τη συμμετοχή του λαού στην εκλογή των επισκόπων ή σε άλλες περιπτώσεις την απαγόρευαν. Η παρούσα εργασία δεν αποσκοπεί να επιλύσει το ακανθώδες ζήτημα της ορθότητος ή μη της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων, αλλά αποσκοπεί να συμβάλει στην κατανόηση της αναγκαιότητας ή της σκοπιμότητας εισαγωγής των διατάξεων εκείνων, εκκλησιαστικών και πολιτειακών, που ρύθμιζαν ή ρυθμίζουν το υπό διερεύνηση ζήτημα. [... (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α΄. Η συμμετοχή του λαού στην εκλογή εκκλησιαστικών λειτουργών στην αρχαία Χριστιανική Εκκλησία 1. Μαρτυρίες από την Αγία Γραφή α. Η εκλογή του αποστόλου Ματθία β. Η εκλογή των επτά Διακόνων γ. Η Αποστολική Σύνοδος των Ιεροσολύμων 2. Μαρτυρίες από τα έργα των Αποστολικών Πατέρων α. Κλήμης Ρώμης β. Διδαχή Κυρίου δια των δώδεκα αποστόλων τοις έθνεσιν 3. Μαρτυρίες διαφόρων εκκλησιαστικών πατέρων περί της συμμετοχής του λαού στην εκλογή των επισκόπων έως και τον 5ο μ.Χ. αιώνα 4. Σύγκριση πολιτειακών εκλογών αναδείξεως κρατικών αξιωματούχων και εκκλησιαστικών εκλογών αναδείξεως εκκλησιαστικών λειτουργών Β΄. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή των επισκόπων κατά τις κανονικού περιεχομένου μαρτυρίες των ανωνύμων κωδικοποιητικών έργων των πρώτων μ.Χ. αιώνων 1. Έργα στηριζόμενα επί της "Διδαχής" α. "Διδασκαλία των Αποστόλων" β. "Κανόνες Εκκλησιαστικοί των αγίων Αποστόλων" γ. "Διαταγαί των αγίων Αποστόλων" 2. Έργα στηριζόμενα επί της "Αποστολικής Παραδόσεως του Ιππολύτου" α. "Αποστολική Παράδοσις του Ιππολύτου" β. "Διαθήκη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού" γ. "Κανόνες του Ιππολύτου" Γ΄. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή των επισκόπων κατά την κανονική διδασκαλία των οικουμενικών και των τοπικών συνόδων της Ορθοδόξου Εκκλησίας α. Οι κανόνες Α΄, Λ΄ και ΛΣΤ΄ των Αγίων Αποστόλων (προ του 303 μ.Χ.) β. Οι κανόνες Δ΄ και ΣΤ΄ της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (325 μ.Χ.) γ. Ο ΙΘ΄ κανόνας της εν Αντιόχεια Συνόδου (341 μ. Χ.) δ. Ο ΣΤ΄ κανόνας της εν Σαρδική Συνόδου (343 μ.Χ.) ε. Οι κανόνες Ε΄, ΙΒ΄, και ΙΓ΄ της εν Λαοδικεία Συνόδου (περί το 380 μ.Χ.) στ. Ο Ζ΄ κανόνας του Θεοφίλου Αλεξανδρείας (περί το 400 μ.Χ.) ζ. Οι κανόνες ΙΓ΄, ΜΘ΄(ΝΗ΄) και Ν΄(ΝΘ΄) της εν Καρθαγένη Συνόδου (419 μ.Χ.) η. Ο Γ΄ κανόνας της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου (787 μ.Χ.) Δ΄. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή προκαθημένων και επισκόπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία κατά τις νομοκανονικές διατάξεις της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου α. Διατάγματα βυζαντινών αυτοκρατόρων περί της εκλογής των επισκόπων β. "Συναγωγή κανόνων εκκλησιαστικών εις ν΄ τίτλους διηρημένη" γ. Ο "Νομοκάνων εις ΙΔ΄ τίτλους" δ. "Σύνταγμα κατά στοιχείον" του Ματθαίου Βλάσταρη ε. "Εξάβιβλος" και "Επιτομή των Θείων και Ιερών κανόνων" του Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου στ. "Περί ιερών χειροτονιών" του Συμεών Θεσσαλονίκης ζ. "Βακτηρία Αρχιερέων" η. "Νομοκάνων Μανουήλ Μαλαξού εις απλήν φράσιν" θ. "Νομικόν" Θεοφίλου Καμπανίας Ε΄. Η συμμετοχή των λαϊκών στην εκλογή προκαθημένων και επισκόπων στην Ορθόδοξη Εκκλησία από την πτώση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως σήμερα α. Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως β. Πατριαρχείο Αλεξανδρείας γ. Πατριαρχείο Αντιοχείας δ. Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ε. Εκκλησία (Πατριαρχείο) της Ρωσσίας στ. Εκκλησία (Πατριαρχείο) της Σερβίας ζ. Εκκλησία (Πατριαρχείο) της Ρουμανίας η. Εκκλησία (Πατριαρχείο) της Βουλγαρίας θ. Εκκλησία της Κύπρου ι. Εκκλησία της Ελλάδος ια. Εκκλησία της Πολωνίας ιβ. Εκκλησία της Αλβανίας ιγ. Εκκλησία της Τσεχίας και Σλοβακίας ιδ. Εκκλησία της Φινλανδίας ιε. Εκκλησία της Εσθονίας ιστ. Εκκλησία της Κρήτης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ SUMMARY ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ