Παρευξείνιος διασπορά

Η μελέτη αυτή, παράλληλα με άλλες ερευνητικές απόπειρες, έχει ως στόχο τη διερεύνηση αυτών ακριβώς των "λευκών σελίδων". Αναζητά τα ιστορικά δεδομένα που αποτελούν τη βάση για τη μελέτη των ελληνικών κοινοτήτων στα βορειοανατολικά παράλια του Εύξεινου Πόντου, δηλαδή στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Προσπαθεί να εντοπίσει τις αιτίες δημιουργίας τους, τις εσωτερικές τους διαφοροποιήσεις, τις επιπτώσεις που είχαν πάνω τους οι μεγάλες ανακατατάξεις, τόσο στη Ρωσική όσο και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα, τη σχέση τους με το ποντιακό κίνημα που στόχευε στη δημιουργία δεύτερου ελληνικού κράτους, τις ιδεολογικές αναζητήσεις, εθνιστικές και σοσιαλιστικές, την επισήμανση των φανερών και των υπόγειων σχέσεων που τις συνέδεσαν με τα δρώμενα στην Ελλάδα, τις μορφές συμμετοχής τους στην προσπάθεια πραγμάτωσης του αιτήματος για εθνική ολοκλήρωση και τις αποκλίσεις τους από τις κυρίαρχες επιλογές των ελλαδικών ηγεσιών. Παράλληλα, εξετάζει την προσπάθεια επιβίωσής τους στη σοβιετική περίοδο μέσω της ένταξης της ηγετικής τους ομάδας στο ιδεολογικό σύστημα του μπολσεβικισμού, καταγράφει τις πολιτιστικές τους επιτυχίες, την έντυπη παραγωγή τους και διερευνά τα πολιτικά τους αιτήματα. Παρουσιάζει τις σταλινικές διώξεις που ακολούθησαν, την αναγέννηση με την περεστρόικα, την επανεμφάνιση του ελληνικού κινήματος και τέλος τον κατακερματισμό της ελληνικής διασποράς στα κράτη που αντικατέστησαν την ενιαία Σοβιετική Ένωση. Μελετά επίσης τις ιδεολογικές τάσεις που χαρακτήρισαν τις ελληνικές κοινότητες κατά τη σοβιετική τους διαδρομή, τους προβληματισμούς τους για το γλωσσικό ζήτημα, την ταυτότητά τους, τις συγκρούσεις τους με την εξουσία, την προσπάθεια μετακίνησης προς την Ελλάδα, καθώς και τη στάση του ελληνικού κράτους. Στην παρακολούθηση αυτής της πολυσύνθετης διαδρομής αναδείχθηκε το αποφασιστικό στοιχείο που καθόρισε την πορεία και τη μοίρα του ελληνικού πληθυσμού: η ανυπαρξία εδαφικού χώρου αναφοράς στα ευξεινοποντιακά παράλια. Ενός στοιχείου και ενός αιτήματος, που επανέρχεται σταθερά σε όλες τις φάσεις της ιστορίας του. (Απόσπασμα από την εισαγωγή της έκδοσης)

Πίνακας Περιεχομένων Βραχυγραφίες Φωτογραφίες Έγγραφα Πίνακες και Διαγράμματα Χάρτες Αντί προλόγου Εισαγωγή Κεφάλαιο 1 Η ελληνική παρουσία στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου Κεφάλαιο 2 Ο αγώνας για Ελεύθερο Πόντο και ο εμφύλιος στη Ρωσία Κεφάλαιο 3 Η οριστική προσφυγοποίηση των Ελλήνων του Καυκάσου και η στάση των σοβιετικών οργανώσεων Κεφάλαιο 4 Το εθνικό πρόβλημα, η πολιτική των μπολσεβίκων και η άνοδος του Στάλιν Κεφάλαιο 5 Ο ελληνικός σοβιετικός Τύπος και η πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων Κεφάλαιο 6 Η εκπαιδευτική κατάσταση των Ελλήνων και το γλωσσικό ζήτημα Κεφάλαιο 7 Η κολεκτιβοποίηση και η δημιουργία αυτόνομων ελληνικών περιοχών Κεφάλαιο 8 Διώξεις και εκτοπίσεις Κεφάλαιο 9 Η φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος και η οργάνωση των Ελλήνων Κεφάλαιο 10 Η μετασοβιετική περίοδος και το νέο προσφυγικό πρόβλημα Επίλογος: Η σύγχρονη ελληνική παρουσία στον Εύξεινο Πόντο Βιβλιογραφία Ευρετήριο